Listopad 1918 w Obornikach
Odzyskanie po 123 latach niepodległości na ziemi obornickiej, było długo oczekiwanym wydarzeniem. Działalność narodowa na terenach miasta, jak i całego powiatu organizowana była bowiem już przed I wojną światową. Skupiała się jednak na pracy w różnego rodzaju towarzystwach i organizacjach, często katolickich i robotniczych, a głównym jej organizatorem był ksiądz dziekan Wiktor Mędlewski z Parkowa. Przed I wojną światową życie polityczno – narodowościowe nie działało zbyt prężnie. Dopiero po jej wybuchu odbyła się pierwsza, większa manifestacja polityczna. Okazją do jej zorganizowania okazała się akademia żałobna urządzona w 1917 roku, z powodu śmierci Henryka Sienkiewicza, w takcie której ksiądz Adam Schmidt z Rożnowa, wygłosił odczyt dotyczący roli pisarza w życiu narodu polskiego.
W pierwszej połowie października 1918 r. właściciel majątku w Gołaszynie – Stanisław Jordan spotkał się w Rożnowie z księdzem Adamem Schmidtem, a efektem tej rozmowy były ustalenia, dotyczące przygotowania się do powstania. Ksiądz Adam Schmidt, jednak swoje dalsze działania uzależniał od księdza dziekana Wiktora Mędlewskiego.
Na przełomie października i listopada 1918 roku w Obornikach powołano Powiatowy Komitet Obywatelski, który miał się przygotować do przejęcia w niedalekiej przyszłości władzy przez Polaków. Zebranie założycielskie Komitetu, zorganizowane przez księdza Adama Schmidta, księdza Wiktora Mędlewskiego i Stefana Jordana odbyło się w siedzibie Banku Ludowego w Obornikach. W spotkaniu tym udział wzięli m.in.: Stanisław hrabia Żółtowski z Wargowa, Jan Turno ze Słomowa, Bolesław Smorawski z Obornik, Stanisław Mazer z Obornik, doktor Wysocki z Rogoźna, ksiądz dziekan Konrad Pomorski z Rogoźna, ksiądz proboszcz Szwaba z Białężyna i ksiądz proboszcz Kosiak z Ludom. Prezesem Komitetu, upoważnionym do kontaktów z organizacjami niepodległościowymi w Poznaniu, wybrano Stanisława Jordana.
11 listopada 1918 roku Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, działające w Obornikach, zorganizowało tajne spotkanie w domu Państwa Nowickich. Wzięli w nim udział m.in.: bracia Skrzetuscy, Nowiccy, Stefanowicz, Stachowiak, J. Grossmann, Dolacki. Efektem tego spotkania było powołanie w Obornikach 12 listopada Rady Robotniczo – Żołnierskiej, której prezesem został Stanisław Jordan. Komendantem tworzących się oddziałów powstańczych wybrano Dolackiego. 11 listopada w Strzelnicy Bractwa Kurkowego Komitet Obywatelski przekształcił się w Powiatową Radę Ludową. 17 listopada w hotelu Klosego dokonano wyboru członków magistratu. Stanowisko zastępcy burmistrza pod nieobecność przebywającego na froncie burmistrza objął Ludwik Janik. Natomiast jego doradcami zostali doktor Edmund Stefanowicz i Bolesław Smorawski. W tym samym dniu podjęto decyzję o utworzeniu Straży Obywatelskiej, mającej czuwać nad porządkiem w mieście. Na 1 grudnia 1918 r. wyznaczono termin wyborów do Zarządu Miejskiej Rady Ludowej.
Krzysztof Nowacki
Tekst opracowano na podstawie publikacji: Dzieje Obornik, pod red. Cz. Łuczaka, Powstanie Wielkopolskie w powiecie obornickim i walki nad Notecią w r. 1918/19, w oprac. Alfreda Kucnera.