Wielkopolska oczyszczalnia z naukowym potencjałem – PWiK Oborniki we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim

Nie często się zdarza, by spółka komunalna średniej wielkości była partnerem naukowym jednej z najstarszych i najbardziej renomowanych uczelni w kraju. Tym większym powodem do dumy dla Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Obornikach jest zakończenie projektu badawczego realizowanego wspólnie z Instytutem Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. Celem przedsięwzięcia było zastosowanie biologicznej metody ograniczenia puchnięcia osadu czynnego z wykorzystaniem mikroskopijnych organizmów – wrotków z gatunku Lecane inermis.

Nauka w służbie praktyki

Projekt, kierowany przez zespół dr Edyty Fiałkowskiej i dr hab. Agnieszki Pajdak-Stós, stanowił przykład udanego połączenia naukowego doświadczenia z codzienną praktyką eksploatacyjną. Wprowadzenie wrotków do bioreaktorów oczyszczalni miało na celu ograniczenie nadmiernego rozwoju bakterii nitkowatych, które są główną przyczyną tzw. puchnięcia osadu, pogarszającego sedymentację i efektywność oczyszczania ścieków.

Wrotki, w odpowiednich warunkach środowiskowych (temperatura, natlenienie, stabilny wiek osadu), namnażają się w ciągu kilku tygodni, osiągając zagęszczenie wystarczające do skutecznej kontroli bakterii nitkowatych. W efekcie poprawia się struktura osadu, spada jego objętość, a cały proces oczyszczania staje się bardziej stabilny.

Doświadczenia z Obornik

W obornickiej oczyszczalni, w ramach projektu, wykonano serię pięciu inokulacji preparatem wrotkowym przygotowanym w laboratorium Uniwersytetu Jagiellońskiego. Monitorowano parametry takie jak indeks objętościowy osadu (SVI), zawartość suchej masy oraz skład mikrobiologiczny.

Efekty były wyraźnie zauważalne – w jednym z bioreaktorów udało się uzyskać optymalne zagęszczenie populacji wrotków, co przełożyło się na poprawę właściwości sedymentacyjnych osadu i spadek jego objętości. Co istotne, w osadzie zaobserwowano dużą różnorodność biologiczną i pojawienie się innych gatunków wrotków, które również mogą wspomagać proces oczyszczania.

Wnioski i znaczenie projektu

Jak podkreśla zespół badawczy UJ, współpraca z PWiK Oborniki pozwoliła na praktyczne sprawdzenie skuteczności biologicznych metod w rzeczywistych warunkach technologicznych. Mimo że procesy biologiczne w oczyszczalniach podlegają wielu czynnikom zewnętrznym (m.in. obecność grzybów drapieżnych czy wahań temperatury), wyniki projektu potwierdzają, że biologiczne podejście do stabilizacji osadu jest nie tylko możliwe, ale i efektywne.

Dla PWiK Oborniki to kolejne doświadczenie, które pokazuje, że innowacje nie są zarezerwowane wyłącznie dla dużych aglomeracji. Jak mówi prezes spółki, współpraca z naukowcami z Krakowa to nie tylko zaszczyt, ale też impuls do dalszego rozwoju:

„To dla nas wyróżnienie, że mogliśmy być częścią projektu realizowanego przez Uniwersytet Jagielloński. Wspólne badania przyniosły nam ogrom wiedzy i potwierdziły, że nawet średniej wielkości przedsiębiorstwo może być miejscem wdrażania nowoczesnych, ekologicznych technologii.” – mówi prezes PWiK Krzysztof Nowacki.

Kierunek: innowacje biologiczne

Zastosowanie mikroskopijnych organizmów w procesach oczyszczania ścieków to przykład, jak nauka i praktyka mogą razem rozwiązywać realne problemy branży wodno-kanalizacyjnej. Projekt z Obornik to także dowód na to, że biotechnologia może być skutecznym narzędziem w utrzymaniu stabilności pracy oczyszczalni i poprawie jakości oczyszczanych ścieków, przy jednoczesnym ograniczeniu użycia chemikaliów.

Wspólna inicjatywa PWiK i Uniwersytetu Jagiellońskiego pokazuje, że małe kroki w kierunku nauki mogą przynieść duże efekty – dla środowiska, technologii i mieszkańców.